فهرست

اهمیت تغذیه با شیر مادر از دیدگاه طب ایرانی

حکمای بزرگی چون شیخ الرئیس ابوعلی سینا، شیر مادر را تنها تغذیه مقبول برای نوزاد دانسته و تدابیر لازم پیش، در حین و پس از تولد نوزاد را ارایه نموده‌اند.

دکتر فرزانه گلبنی، عضو هیات علمی دفتر طب ایرانی و مکمل و عضو پیوسته و سخنگوی انجمن علمی ترویج تغذیه با شیر مادر ایران و هیأت مدیره انجمن علمی مامایی ایران در خصوص اهمیت تغذیه با شیر مادر گفتند: شیر مادر بافت زنده‌ای است که از آن به عنوان خون سفید یاد می‌شود و اهمیت تغذیه نوزاد با شیر مادر واقعیتی است که طب ایرانی و نیز طب رایج تأکید و توجه خاصی بدان دارند، به همین دلیل دوران شیردهی به نوزاد همانند دوران بارداری اهمیت بسیار زیادی دارد. حکمای بزرگی چون شیخ الرئیس ابوعلی سینا، شیرمادر را تنها تغذیه مقبول برای نوزاد دانسته و تدابیر لازم پیش، در حین و پس از تولد نوزاد را ارایه نموده‌اند.

عضو هیات علمی دفتر طب ایرانی و مکمل افزودند: یکی از عوامل مهم موفقیت در شیردهی انجام زایمان به صورت طبیعی می‌باشد. چون از همان ابتدا مادر و نوزاد در ارتباط نزدیک با هم هستند که مهم‌ترین عامل موفقیت در شیردهی به شمار می‌رود، در حالیکه در زایمان غیرطبیعی ممکن است این تماس پوستی و نزدیک مادر و نوزاد صورت نگیرد و یا در 24 ساعت اول از شیرخشک استفاده شود که یکی از فجایعی است که ما با آن روبرو هستیم و  اغلب موجب بستری نوزادان در اثر افزایش احتمال زردی نوزاد می‌شود و لذا نیاز به آموزش و آگاهی دادن به مادران بیش از پیش احساس می‌شود.

دکتر گلبنی با بیان اینکه شیردهی برای مادر نیز فواید زیادی در پی دارد؛ تصریح کردند: شیردهی علاوه بر آنکه حس عاطفی بین مادر و کودک را افزایش می‌دهد باعث می‌شود تا مادران پس از زایمان، کمتر دچار افسردگی شوند، آمار ابتلا به سرطان پستان و تخمدان و خونریزی‌های پس از زایمان را کاهش داده و سبب کاهش وزن مادر و در واقع شیردهی جزء اصلی فرآیند بازگشت مادر به شرایط زمان قبل از بارداری است.

عضو پیوسته و سخنگوی انجمن علمی ترویج تغذیه با شیر مادر با اشاره به برخی باورهای غلط در خصوص شیر مادر و کافی نبودن آن برای تقویت نوزاد، تاکید کردند: این باورها کاملا اشتباه است و شیر مادر بهترین و کامل‌ترین تغذیه برای نوزاد می‌باشد در حالیکه شیرخشک، شیر گاو هیدرولیزه شده است که اصلاً مناسب رشد و تکامل نوزاد نیست و مادرانی که به هر دلیلی قادر به شیردهی نباشند، می‌توانند با مراجعه به بانک‌های شیر دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور (12 بانک شیر) اقدام به تهیه شیر نمایند.

دکتر گلبنی ادامه دادند: طبق آمارها، تقریبا 95 درصد مادرها امکان شیردهی به نوزاد را دارند و تنها 5 درصد به دلیل برخی بیماری‌ها امکان شیردهی ندارند و نیاز است که با مراقبت، حمایت جامعه و آموزش‌های لازم که توسط ماماها به مادران داده می‌شود تغذیه با شیرمادر را ترویج کنیم.

ایشان با اشاره به اینکه شعار امسال «نگاهی نو به شیردهی مادران شاغل؛ محل کار و جامعه» است؛ عنوان کردند: تاکید جهان به ایجاد محیط‌های کار دوستدار شیردهی مادر و کودک است که دارای اتاق‌های مادر به همراه یخچال برای نگهداری شیر است، همچنین سیاست‌های کشور در حوزه جمعیت؛ انتظار می‌رود تا مسوولین حوزه سلامت به این نکته مهم توجه داشته باشند که محیط‌های کار بایستی همسو با ساختار خانواده باشد تا مادران دغدغه نگه داری و شیردهی به کودک خود را نداشته باشند.

دکتر گلبنی در خصوص تدابیر طب ایرانی در تغذیه مادر پس از زایمان گفتند: نقش غذا در تولید شیر بسیار مهم است، داشتن رژیم غذایی متعادل که در برگیرنده تمامی مواد مغذی باشد می‌تواند به عملکرد بهتر سلول‌ها و تولید و ترشح شیر کمک کند. در این دوران مادر می‌تواند با خوردن سبزی‌جات بخارپز شده، گوشت‌ها و میوه و آب میوه در کنار آش جو و سوپ جو، جوانه‌ها، شیربرنج و حریره بادام و مغزها نیازهای تغذیه‌ای بدن خود را جبران کند.

عضو انجمن علمی مامایی ایران افزودند: در کنار تغذیه مناسب؛ پیاده‌روی، ورزش و ماساژ، خستگی ناشی از خواب نامنظم مادر را تا حدود زیادی جبران می‌کند. همچنین انجام ماساژ روزانه علاوه بر ایجاد آرامش منجر به بهبود کیفیت و کمیت شیردهی خواهد شد.

عضو هیات علمی دفتر طب ایرانی و مکمل  تصریح کردند: به گفته پزشکان متخصص طب ایرانی برخی گیاهان مانند زیره، بابونه، شنبلیله،‌ کنجد و سیاه‌دانه در افزایش شیر بسیار موثرند و می‌توان پس از پایان هفته دوم زایمان مورد استفاده قرار گیرند. همچنین برخی غذاها و خوراکی‌ها همچون شیر، شیر برنج، فرنی، حریر بادام، شیر بادام، تخم مرغ، گوشت گوسفندی، گوشت پرندگان، مرغ یا جوجه مرغ، آبگوشت، عصاره گوشت، نخودآب، شیره انگور، انگور، انجیر، مویز، بادام، پسته، فندق، انواع سوپ و آش می‌تواند به افزایش شیر مادر کمک کند.

ایشان ادامه دادند: در گذشته از رازیانه به منظور افزایش شیر استفاده می‌شد اما مقالات نشان می‌دهند به دلیل احتمال تشنج مادر خوردن این گیاه بخصوص در مقادیر زیاد نباید توصیه شود.

منبع مطلب: دفتر طب ایرانی و مکمل  وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی