فهرست

نقش طب‌های سنتی در درمان سرطان: مکمل یا جایگزین؟

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به این‌که طب ایرانی یک طب مزاجی و کل نگر است، عمل به توصیه‌های طب ایرانی در حفظ سلامتی و اصلاح سبک زندگی را سبب پیشگیری از انواع بیماری‌های بدخیم و مزمن دانست.

دکتر غزاله حیدری، با اشاره به این‌که طب ایرانی یک طب مزاجی و در عین حال کل‌نگر است و توصیه‌هایی برای حفظ سلامتی دارد که اگر بر اساس آن‌ها عمل کنیم در پیشگیری از انواع بیماری‌های بدخیم و مزمن مانند سرطان بسیار مؤثر است؛ گفتند: امروزه در مراکز بزرگ مراقبت از سرطان در کشو‌رهای مختلف، از طب‌های سنتی و مکمل در زمینه‌های مختلفی همچون داروهای گیاهی، ماساژ، طب سوزنی و غیره استفاده می‌شود و در این مراکز سعی می‌کنند که به صورت تلفیقی در کنار درمان‌های رایج از طب سنتی هم به عنوان درمان کمکی استفاده کنند. 

ایشان افزودند: در ایران هنوز به آن نقطه نرسیده‌ایم، اما تقریبا از سال 95 در بیمارستان شهدای تجریش، مشاوره و ارائه خدمات به این بیماران را آغاز کرده و اکنون نیز در سلامتکده شریعت پناهی به بیماران سرطانی مشاوره می‌دهیم.

این پزشک و متخصص طب ایرانی در خصوص خدماتی که افراد مبتلا به سرطان و بیماری‌های صعب العلاج می‌توانند از متخصصین طب ایرانی دریافت کنند؛ گفتند: طبق مطالعات، تقریبا 60درصد از سرطان‌ها، بر اثر عوامل محیطی به وجود می‌آیند. این یعنی ما با اصلاح سبک زندگی و توصیه‌های غذایی می‌توانیم از 60درصد سرطان‌ها پیشگیری کنیم، یعنی اگر روی این توصیه‌های طب ایرانی مثل ورزش و تحرک، مدل غذا خوردن، انواع غذاهایی که می‌خوردیم، کنترل استرس‌ها و حالات روحی روانی کار کنیم، امیدوار هستیم که بتوانیم نقش مهمی در پیشگیری از سرطان داشته باشیم. لذا بیمارانی که انکولوژیست‌ها (متخصصین سرطان) به ما ارجاع می‌دهند غالباً برای کاهش عوارض بیماری و  عوارض درمان‌های رایج، گرفتن رژیم غذایی و گاهی هم برای عارضه‌ای خاص است. مثلاً بیماری داشتیم که دچار گُر گرفتگی بود، یا فردی که دچار ضعف و خستگی بود، ما برای بهبود حال این بیماران به آن‌ها مشاوره می‌دهیم و درمان می‌گذاریم.  

ایشان تصریح کردند: این درمان‌ها بر این اساس است که طب سنتی یک طب مزاجی است، یعنی بر اساس مزاج افراد و شرایطی که در آن قرار دارند، برای آن‌ها توصیه‌های غذایی و سبک زندگی داریم و برای هرکس بر اساس شرایط خود فرد توصیه می‌کنیم، در مورد افراد مبتلا به سرطان هم همینطور است. زیرا اگر چه گفته می‌شود که مثلاً فرد مبتلا به سرطان است، اما این‌طور نیست که همه بیماران در یک شرایط باشند و از یک عارضه درمانی اذیت شوند، لذا خود فرد را در نظر می‌گیریم و بر اساس آن شخص توصیه می‌کنیم. در مراکز درمانی بزرگ دنیا مثل مرکز سرطان ام دی اندرسون دانشگاه تگزاس، Personalized کردن، شعارشان است و دقیقاً این همان کاری است که ما در طب سنتی انجام می‌دهیم، یعنی بر اساس مزاج فرد و شرایط خاص او، توصیه و درمان انجام می‌دهیم.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به این‌که طب‌ سنتی و درمان‌های گیاهی نمی‌توانند جایگزین درمان‌های رایج مثل شیمی‌درمانی باشند، اظهار کردند: اساس بسیاری از داروهای بسیار کاربردی در شیمی‌درمانی که امروز  استفاده می‌شود، گیاهی است، یعنی در حال حاضر چندین نوع داروی شیمی‌درمانی داریم که پایه گیاهی دارند، ولی اگر بیمار بخواهد صرفاً یک داروی گیاهی استفاده کند و بر فرض آن دارو آن‌قدر قدرتمند باشد که جلوی رشد سلول‌های تومور را بگیرد، خُب این دارو قطعاً روی سلول‌های سالم هم اثر می‌گذارد و عوارض جانبی زیادی دارد، بنابراین این تصور که اگر به‌جای شیمی‌درمانی داروی گیاهی مصرف کنید هیچ عوارض و ضرری ندارد، غلط است. در نتیجه من به همه بیماران توصیه می‌کنم، تا از درمان‌های رایجی که برای درمان سرطان مثل شیمی‌درمانی،جراحی، رادیوتوراپی وجود دارد، حتماً استفاده کنند. چون استفاده از فراورده‌های طب ایرانی که بدون عوارض باشد، اصلاً قابل مقایسه با درمان‌های رایج نخواهد بود، مثلاً خوردن یک دمنوش ساده یا یک دارو یا فرآورده گیاهی، هرگز از لحاظ سرعت و مقدار تأثیر قابل مقایسه با درمان‌های رایج نیست، به‌خصوص در تومورهایی که سرعت رشد زیادی دارند. در این بیماران اگر به سرعت درمان‌های رایج آغاز نشود دچار متاستاز و انتشار سرطان به قسمت‌های دیگری از بدن می‌شوند.

دکتر حیدری راد با تاکید بر این‌که بیماران حتماً درمان‌های رایج را داشته باشند و در کنار آن از درمان‌های سنتی به صورت مکمل و تلفیقی استفاده کنند؛ گفتند: ما همیشه در کنار درمان‌های رایج برای بیمارانمان توصیه‌هایی داریم، درمان‌های ساده‌ای می‌گذاریم تا عوارض داروهای شیمی‌درمانی، عوارض جراحی و عوارض رادیوتراپی کاهش پیدا کند و تحمل این دوران برای بیماران خیلی راحت‌تر باشد و در حقیقت کیفیت زندگی بهتری را بتوانیم در دوره درمان برای بیماران حفظ کنیم.

عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی در ادامه به بیمارانی اشاره کرد که در حین درمان با مشاوره گرفتن از افراد ناآگاه اقدام به مصرف برخی دمنوش‌ها و داروهای گیاهی رایج می‌کنند و ممکن است در روند درمان آنها اختلال ایجاد شود. دکتر حیدری راد با بیان اینکه ممکن است این تجویزهای نابجا تداخل اثر با داروهای دیگر بیمار داشته باشند و اثر داروهای شیمی‌درمانی‌ و هورمون‌درمانی‌ بیمار را کم کند، گفت: یک توصیه کلی این است که بیماران به کسانی که در این زمینه آگاهی و تخصص دارند، مراجعه کنند، چرا که درمان سرطان بسیار حیاتی است و داروهای تجویز شده یک زمان طلایی دارد که نباید از دست برود، همچنین افراد متخصص، عوارض و تداخلات دارویی و غذایی را می‌شناسند و می‌توانند میزان این تداخلات را کم کنند.

ایشان ادامه دادند: به نظر من اگر طب سنتی ایرانی به‌صورت تخصصی در زمینه سرطان کار کند، می‌تواند بسیار عالی عمل کند و موثر باشد، به این دلیل که رژیم غذایی که برای بیماران لازم است را بر حسب شرایط جسمی و درمانی‌ بیمار و شرایط مزاجی‌اش تنظیم می‌کنیم. البته اگر کسی هم هر نظر و ایده‌ای دارد که فلان گیاه دارویی یا داروی گیاهی می‌تواند مؤثر باشد، همه این‌ها باید با تحقیق و پژوهش ارائه شود.

این پزشک و متخصص طب ایرانی افزودند: ما در حال انجام مطالعات حیوانی متعددی بر روی اثرات ضد تومورال و ضد سرطانی و مؤثر بودن برخی داروهای طب سنتی هستیم. در دنیا هم بر روی داروهای گیاهی کارهای خوبی انجام شده و به این سمت رفته‌اند تا از آن‌ها داروهای مؤثری برای درمان‌ سرطان پیدا کنند که  به طور کلی می‌شود به تاکسان‌ها اشاره کرد. در زمینه کاهش عوارض شیمی‌درمانی هم مطالعات متعددی داشته‌ایم و نتایج بسیار خوبی در کنترل عوارضی مثل گُرگرفتگی، ضعف بیماران، سوزش ادرار، سوزش مقعد، دردهای معده، ترش کردن آن‌ها، تهوع، اختلالات خواب، خشکی دهان و ضعف اندام‌ بیماران به‌دست آورده‌ایم. همچنین در کاهش عوارض متعدد رادیوتراپی و هورمون کار کرده‌ایم و در این زمینه هم نتایج خوبی به‌دست آورده‌ایم، و به‌طور کلی توصیه‌های بسیار مفیدی برای بیماران داریم و می‌توانیم کمک‌های موثری به بیماران داشته باشیم و برای بسیاری از این تحقیقات مستندات و شواهد علمی داریم، البته ما اول راه هستیم و همچنان مطالعاتمان را برای رسیدن به داروهای جدید و نتایج بهتر و بیشتر ادامه می‌دهیم.

منبع مطلب: انجمن علمی طب سنتی ایران